Özofagus Nedir? Hastalıkları & Özofagus Kanseri
Özofagus Nedir? Özofagus Hastalıkları, Özofagus Kanseri, Özofagus Kanseri Belirtileri hakkında detaylı bilgilendirme
Özofagus Nedir?
Özofagus, halk arasında yemek borusu olarak bilinen, yutak ile mideyi birbirine bağlayan kaslı bir tüptür. Yaklaşık 25-30 cm uzunluğunda olan bu organ, yutulan yiyecek ve içeceklerin mideye geçmesini sağlar. Özofagus, kas kasılmaları (peristaltik hareketler) sayesinde yiyeceklerin mideye itilmesini sağlar. İç kısmı mukus tabakası ile kaplı olup, yiyeceklerin daha kolay ilerlemesine yardımcı olur.
Özofagus, insan sindirim sisteminin önemli bir parçasıdır. Sağlıklı bir özofagus, besinlerin mideye sorunsuz bir şekilde ulaşmasını sağlarken, çeşitli hastalıklar bu işlevi zorlaştırabilir.
Özofagus Hastalıkları
Özofagus, farklı hastalık ve rahatsızlıkların gelişebileceği bir organdır. Bu hastalıkların bazıları hafif seyrederken, bazıları ciddi ve tedavi gerektiren durumlardır. İşte yaygın özofagus hastalıkları:
- Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH): Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan bir durumdur. En yaygın belirtileri mide yanması, göğüs ağrısı ve asidik tadın ağıza gelmesidir.
- Barrett Özofagusu: Uzun süreli reflü hastalığı olan kişilerde, yemek borusunun astarındaki hücrelerde değişiklik meydana gelebilir. Barrett özofagusu, özofagus kanseri gelişme riskini artırır.
- Özofagus Darlığı: Özofagusta daralma meydana gelirse, yiyeceklerin geçişi zorlaşabilir ve yutma güçlüğü (disfaji) yaşanabilir.
- Akalazya: Özofagusun alt kısmındaki kasların düzgün çalışmaması nedeniyle yiyeceklerin mideye geçişi zorlaşır. Hastalar, yutma güçlüğü ve yemeklerin geri gelmesi gibi belirtiler yaşayabilir.
- Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri: Özofagusun iç astarındaki hücrelerde kanser gelişmesi durumudur. Özofagus kanseri, dünya genelinde en yaygın görülen kanser türlerinden biridir.
Özofagus Kanseri
Özofagus kanseri, yemek borusunun iç yüzeyini kaplayan hücrelerde başlayan bir kanser türüdür. Bu kanser genellikle iki ana tipte görülür:
- Skuamöz hücreli karsinom: Özofagusun üst kısmında bulunan skuamöz hücrelerde gelişir.
- Adenokarsinom: Özofagusun alt kısmında, genellikle reflü hastalığı veya Barrett özofagusu olan kişilerde görülür.
Özofagus kanseri çoğunlukla ilerleyen yaşlarda ortaya çıkar ve erkeklerde kadınlardan daha sık görülür. Risk faktörleri arasında sigara içmek, aşırı alkol tüketimi, obezite ve kronik reflü hastalığı yer alır.
Özofagus Kanseri Risk Faktörleri
- Sigara ve alkol kullanımı: Uzun süreli sigara ve alkol tüketimi, özofagus kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
- Barrett özofagusu: Uzun süreli reflü hastalığı sonucu yemek borusu astarında meydana gelen hücresel değişiklikler kansere dönüşebilir.
- Obezite: Aşırı kilo, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasına neden olarak kansere zemin hazırlayabilir.
- Beslenme: Aşırı sıcak yiyecekler tüketmek, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve vitamin eksiklikleri de risk faktörleri arasındadır.
Özofagus Kanseri Belirtileri
Özofagus kanseri genellikle erken evrelerde belirti vermez. Ancak kanser ilerledikçe bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlar olabilir:
- Yutma güçlüğü (disfaji): Özofagus kanserinin en yaygın belirtisidir. Hastalar başlangıçta katı gıdaları yutarken zorlanırken, ilerleyen aşamalarda sıvıları bile yutmak zor hale gelir.
- Kilo kaybı: İştah kaybı veya yutma zorluğu nedeniyle kilo kaybı yaşanabilir.
- Göğüs veya sırt ağrısı: Özofagustaki tümör nedeniyle göğüste veya sırtta ağrı oluşabilir.
- Kusma: İleri evrelerde yiyeceklerin mideye ulaşamaması kusmaya neden olabilir.
- Ses kısıklığı: Tümörün ses tellerine baskı yapması sonucu ses kısıklığı gelişebilir.
- Boğazda takılma hissi: Yemek yerken yiyeceklerin boğaza takılıp kalması hissi yaşanabilir.
Özofagus Kanseri Tedavisi
Özofagus kanseri tedavisi, kanserin evresi, hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna göre planlanır. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Cerrahi müdahale: Erken evrelerde tümörün bulunduğu bölge cerrahi olarak çıkarılabilir. İleri evrelerde özofagusun bir kısmı veya tamamı alınarak yerine mide veya bağırsak dokusu ile yeni bir geçiş yolu oluşturulabilir.
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için ilaç tedavisi uygulanır. Ameliyat öncesinde veya sonrasında kullanılabilir.
- Radyoterapi: Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücreleri yok edilir. Cerrahi müdahale öncesinde tümörü küçültmek veya ameliyat sonrası kalan hücreleri yok etmek amacıyla uygulanabilir.
- Endoskopik tedavi: Küçük tümörler endoskopik yöntemlerle alınabilir.
- Hedefe yönelik tedavi: Kanser hücrelerinin büyümesini hedefleyen biyolojik ilaçlar kullanılabilir.
Tedavi Sonrası Yaşam
Özofagus kanseri tedavisi sonrasında hastaların yaşam kalitesini korumak adına bazı öneriler dikkate alınmalıdır:
- Beslenme düzeni: Cerrahi müdahale sonrası hastalar, sıvı gıdalarla başlayarak, zamanla katı gıdalara geçiş yapmalıdır. Küçük porsiyonlar ve sık aralıklarla beslenme önerilir.
- Düzenli kontroller: Kanserin nüks etme ihtimaline karşı hastalar, düzenli olarak doktor kontrollerine gitmelidir.
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Sigara ve alkol tüketiminden kaçınılmalı, mide asidini artıracak yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
Tedavi başarısı, kanserin evresi ve hastanın tedaviye verdiği yanıta bağlıdır. Erken teşhis ve doğru tedavi ile özofagus kanserinde yaşam süresi ve kalitesi artırılabilir.